NGUYÊN NHÂN KHÔNG ĐẠT TIÊU CHUẨN KHÍ THẢI ĐỘNG CƠ XĂNG VÀ CÁCH KHẮC PHỤC

    Hiện nay việc kiểm tra khí thải đối với ôtô khi kiểm tra định kỳ (kiểm định) được thực hiện theo thông tư 10/2009/TT-BGTVT ngày 24/06/2009 của Bộ Giao thông vận tải. Theo nội dụng thông tư này thì thành phần hàm lượng chất độc hại trong khí thải ôtô đối với dộng cơ cháy cưỡng bức ( động cơ chạy xăng) được đánh giá  dựa trên nồng độ của hai thành phần , đó là CO ( monoxit cácbon) và HC (hydro cácbon) , nguyên nhân không đạt khí thải đối với loại động cơ này khi nồng độ CO lớn hơn 4,5% thể tích hoặc nồng dộ HC lớn hơn 1200 ppm (phần triệu thể tích) đối với động cơ 4 kỳ.
 Kiểm tra nồng độ khí xã động cơ xăng.CO (monoxit cácbon) được sinh ra khi lượng ôxy đưa vào buồng đốt không đủ (cháy không hoàn toàn). .
HC (hydrocácbon) được sinh ra trong quá trình đốt cháy không hoàn 
toàn, cũng như CO. Ngoài ra HC còn sinh ra trong trường hợp sau: 
- Khi nhiệt độ ở khu vực đánh lửa thấp, chưa đạt tơi nhiệt độ bốc cháy
- Khí nạp thổi qua trong thời gian xupáp  thải đóng chưa hết.
Biểu đồ quan hệ giữa tỷ lệ hỗn hợp không khí-nhiên liệu và lượng CO/HC sinh ra.Theo biểu đồ ta thấy :
Khi hổn hợp đậm hơn : thì lượng CO/HC : tăng 
Khi hổn hợp nhạt hơn : thì lượng CO/HC : giảm . Lượng HC sinh ra càng trở nên lớn hơn khi hỗn hợp không khí-nhiên liệu quá nghèo, vì nó không cháy được.  
        Nguyên nhân có thể làm tăng cao Carbon Monoxide (CO) trong khí thải :
Nồng độ CO trong khí thải tăng là do hổn hợp không khí – nhiên liệu bị đậm hơn có nghĩa nhiên liệu trong hổn hợp chiếm tỉ lệ cao hơn.
    Để xác định nguyên nhân gây ra nồng độ CO có quá nhiều trong khí thải, thường cần  phải  kiểm tra, theo thứ tự sau: 
+ Bộ chế hoà khí : Nguyên nhân chủ yếu là do điều chỉnh chưa đúng các “vít gió” ,”vít xăng” ở bộ chế hoà khí tạo hiện tượng dư xăng.
+ Bộ lọc không khí bị bẩn : Một bộ lọc không khí bẩn làm hạn chế lưu lượng không khí, do đó làm ảnh hưởng đến tỉ lệ không khí - nhiên liệu “bị đậm”
+ Hệ thống thông hơi các te (PCV) : Hơi từ các te quá nhiều do van PCV bị hỏng hoặc dầu trong các te quá nhiều, quá bẩn.
+ Hệ thống kiểm soát bay hơi của nhiên liệu bị hỏng.
+ Cảm biến oxy bị lỗi (O2 Sensor) : Cảm biến oxy có nhiệm vụ cung cấp thông tin cho ECU (engine control unit – bộ điều khiển động cơ) hoặc ECM (engine control module- Modun kiểm soát động cơ ) . ECU điều khiển động cơ sẽ xác định bao nhiêu nhiên liệu để đưa vào buồng đốt dựa trên dữ liệu này. Khi cảm biến O2 bị lỗi cũng sẽ gây ra lượng CO tăng cao trong khí thải .
+ Cảm biến áp suất đường ống nạp (MAP- Manifold Absolute Pressure Sensor) bị lỗi: cảm biến áp suất đường ống nạp cảm nhận được áp suất đường ống nạp như một tín hiệu  và chuyển đến ECU. Sau đó ECU động cơ xác định được thời gian phun cơ bản và góc đánh lửa sớm cơ bản trên cơ sở của tín hiệu PIM này. Cảm biến MAP bị lỗi sẽ không có các thông tin chính xác cho ECU, nếu MAP báo độ chân không thấp cho ECU, ECU sẽ gửi các lệnh đến các kim phun nhiên liệu hoặc bộ chế hoà khí để tăng nhiên liệu cung cấp.
+ Cảm biến vị trí bướm ga (TPS- Throttle Position Sensor ) bị lỗi : Cảm biến vị trí bướm ga được lắp trên cổ họng gió. Cảm biến này biến đổi góc mở bướm ga thành điện áp, được truyền đến ECU động cơ như tín hiệu mở bướm ga. Thông thường một TPS bị lỗi sẽ gây ra CO cao vì ECU của động cơ thường báo để tăng thêm nhiên liệu hơn là ít hơn.
+ Cảm biến nhiệt độ làm mát động cơ (ECT- Engine Coolant Temperature ) : Cảm biến đo nhiệt độ của nước làm mát động cơ. Khi nhiệt độ của nước làm mát động cơ thấp, phải tăng tốc độ chạy không tải, tăng thời gian phun, góc đánh lửa sớm, Khi ECU không thể xác định nhiệt độ của động cơ, nó sẽ không điều chỉnh phân phối 
nhiên liệu đúng, kết quả cao CO cao, thường thì ECU của động cơ luôn báo để tăng thêm nhiên liệu hơn là ít hơn.
+ Séc măng, piston bị mòn có thể gây ra độ chân không thấp làm cho hệ thống cung cấp nhiên liệu nhiều hơn.
         Nguyên nhân có thể làm tăng cao  Hydrocarbon (HC) trong khí thải :
       Để xác định nguyên nhân gây ra khí thải có nhiều HC , các bộ phận, hệ thống ( nếu có ) sau đây sẽ cần được kiểm tra, thường là theo thứ tự sau :
   + Bộ chế hoà khí :
       Đối với một động cơ để hoạt động tốt, thì tỷ lệ của không khí với nhiên liệu phải được cung cấp đồng đều cho các xy lanh, nếu tỉ lệ này không đồng đều có thể gây ra cao HC.  nhưng sẽ đi kèm CO cũng cao. Do vậy phải kiểm tra bộ phận chế hoà khí.
    + Hệ thống đánh lửa :
       Thời điểm đánh lửa không đúng và không đồng đều ở các xy lanh; bugi bị bẩn, bị rò rỉ , cuộn dây đánh lửa khiếm khuyết hoặc hở mạch , tất cả đều có thể làm giảm năng lượng tia lửa. Bất kỳ sự thiếu hụt năng lượng tia lửa có thể tăng cao nồng độ HC trong khí thải.  
   + Bộ chuyển đổi xúc tác ở hệ thống ống xã không hiệu quả :
       Đối với các xe sản xuất  từ năm 1988 trở đi thường thì có bộ chuyển đổi xúc tác được gắn ở hệ thống ống xã khí thải. Và bộ chuyển đổi xúc tác này có khả năng hoạt động không hiệu quả .
   + Hệ thống cung cấp hổn hợp không khí – nhiên liệu cho các buồng đốt :
       Các cổ hút, đường ống, thiết bị tạo chân không có thể có vấn đề gây ra sự gián đoạn cho viêc cung cấp không khí cho hổn hợp không khí- nhiên liệu. Van của hệ thống thông khí hộp trục khuỷ (PCV) (Van này có nhiệm vụ điều hoà lượng hơi từ cacte đi trở lại vào hệ thống nạp của động cơ) hoạt động không chính xác hoặc van của hệ 
thống tuần hoàn khí thải (EGR  ) ( hệ thống này có nhiệm vụ đưa một phần khí thải ngược trở lại để hòa với khí nạp nhằm mục đích giảm nồng độ chất gây ô nhiễm môi trường) bị rò rỉ cũng có thể gây phát thải quá mức nồng độ HC
    + Các séc măng của động cơ bị quá mòn làm cho áp suất của kì nén thấp, quá trình cháy diển ra không hoàn toàn nên làm tăng nồng độ khí HC trong khí xã.
      Trên đây là một số nguyên nhân làm cho nồng độ CO, HC  trong khí thải động cơ xăng tăng cao vượt quá tiêu chuẩn qui định, mong rằng người chủ phương tiện hoặc thợ sửa chữa ôtô có thể tham khảo để khắc phục được lỗi này khi đi kiểm định phương tiện.